Historia Koła Przewodników Tatrzańskich im. Macieja Sieczki w Krakowie

    Geneza powstania Koła przewodników Tatrzańskich im. Macieja Sieczki w Krakowie ściśle wiąże się z pierwszym kursem przewodników turystycznych w środowisku krakowskim, który odbył się w latach 1952 – 1953 i został zakończony egzaminem w dniu 22 kwietnia 1953 roku. Uprawnienia przewodnika turystycznego otrzymało wówczas 62 osoby, w tym uprawnienia na Tatry i Podtatrze 27 osób. Z grona 62 przewodników w kwietniu 1953 roku powołano Koło Przewodników Terenowych przy Oddziale Krakowskim PTTK, z podziałem na sekcje: tatrzańską, beskidzką i terenową. 

Od samego początku Sekcja Tatrzańska czyniła starania o usamodzielnienie się i powołanie Koła Przewodników Tatrzańskich argumentując to tym, że przewodnicy tatrzańscy działając w specyficznym terenie (góry o charakterze alpejskim) charakteryzującym się większym niż gdzie indziej obiektywnym niebezpieczeństwem, innym rodzajem szkoleń uwzględniających szkolenie taternickie oraz potrzebą stałego kontaktu z jedynym wówczas istniejącym Kołem Przewodników Tatrzańskich w Zakopanem. 

Starania Sekcji Tatrzańskiej, przy pełnym zrozumieniu istniejącego wówczas problemu przez członków zarządu Oddziału Krakowskiego i Koła Przewodników Terenowych zakończyły się sukcesem i 4 grudnia 1954 r. nastąpiła „bezkrwawa secesja”, po której w dniu 15 grudnia 1954 r. na Walnym Zebraniu przewodnicy tatrzańscy powołali samodzielne Koło Przewodników Tatrzańskich w Krakowie. Pierwszym prezesem Koła został Zbigniew Machalica. W roku 1956 Koło liczyło 39 przewodników.

W roku 1965 przy okazji jubileuszu 90-lecia zorganizowanego przewodnictwa tatrzańskiego Koło Przewodników Tatrzańskich przyjęło za swojego patrona wybitnego przewodnika XIX w. Macieja Gąsienicę-Sieczkę.

Początek lat 70-tych to próba rozpropagowania działalności Koła Przewodników Tatrzańskich im. Macieja Sieczki w Krakowie przez osobiste kontakty z biurami podróży (Orbis, Gromada, Juventur, Almatur), przesyłanie informacji do szkół i zakładów pracy na terenie Krakowa oraz poprzez media (radio, telewizja, prasa), ponawiana wielokrotnie w latach następnych. Równocześnie jest to okres podtrzymania panujących tradycji w Kole poprzez wykłady, szkolenia i prelekcje (w każdy czwartek), jak również szkolenia w terenie poprzez organizowanie obozów szkoleniowych w Tatrach Polskich i Słowackich (2 – 3 razy w roku).

Od roku 1955 wprowadzono jeszcze jedną nową formę działalności mającą za zadanie zintegrowanie Koła, a mianowicie zakończenie sezonu przewodnickiego o nazwie „Roztoka”. Impreza ta stała się również imprezą tradycyjną, która odbywa się na przełomie listopada i grudnia każdego roku. Pod koniec lat siedemdziesiątych wprowadzono w Kole spotkanie, które odbywa się w połowie grudnia pod nazwą „Gwiazdka Przewodnicka”. Jest to ostatnia impreza w danym roku, na której przewodnicy tatrzańscy przy opłatku i kolędzie żegnają stary rok, a przy okazji Zarząd wręcza najbardziej aktywnym przewodnikom upominki zwane „gwiazdkami”.

Od początku lat 90-tych Koło Przewodników Tatrzańskich im. Macieja Sieczki miało duże kłopoty lokalowe, które udało się rozwiązać dopiero w połowie roku 1992. Nową siedzibą Koła został Centralny Ośrodek Turystyki Górskiej PTTK w Krakowie przy ul. Jagiellońskiej 6. W Ośrodku Koło urzęduje już prawie 30 lat.

W roku 2000 z okazji 125-lecia zorganizowanego przewodnictwa tatrzańskiego wydano publikację Janusza Konieczniaka „45 lat Koła Przewodników Tatrzańskich im. Macieja Sieczki w Krakowie. Zarys monograficzny”.

Decyzją zarządu Koła, rok 2004 został uznany rokiem jubileuszowym 50-lecia istnienia Koła Przewodników Tatrzańskich im. M. Sieczki w Krakowie. W ramach tych uroczystości odbyło się wiele wystaw imprez towarzyszących mających na celu podsumowania dorobku Koła. Koło otrzymało również swój sztandar.

Kolejne lata upłynęły na zarówno na działalności związanej z kursami na III klasę przewodnicką, jak i pielęgnowaniu tradycji. Od roku 2011, powołana przez Koło kapitała, przyznaje statuetkę „Tatrzańskiego Mnicha” za wybitne osiągnięcia działalności na rzecz przewodnictwa tatrzańskiego i Tatr.

Z okazji kolejnego Jubileuszu, w roku 2014 udało się wydać publikację pod redakcją Janusza Konieczniaka i Wiesława A. Wójcika „Maciej Sieczka. Przewodnik pierwszy z pierwszych” oraz zorganizować wyprawę w rejon Rolwaling w Himalajach.

Kolejny Jubileusz to kolejna publikacja, tym razem dotycząca zmarłych przewodników „Na niebieskiej grani. Aleja Przewodników Tatrzańskich Krakowskiego Koła Przewodników Tatrzańskich im. Macieja Sieczki” (Janusz Konieczniak, Jan Puchalski).

Wspomnieć również należy, że bardzo wielu członków Koła poza statutowymi obowiązkami (prowadzenia wycieczek i szkolenia) bierze udział w wielu wyprawach górskich w różne zakątki świata, od Europy poprzez Afrykę, Kaukaz, Hindukusz, Himalaje, Góry Australii i Nowej Zelandii, a kończąc na Alasce, czy innych górach Ameryki Północnej i Południowej. 

W okresie 67 lat Koło Przewodników Tatrzańskich zorganizowało 9 kursów przewodnickich. Ostatnie z nich w latach 2006-08 i 2012-14 odbyły się pod kierownictwem Jarosława Balona.

Od początku XXI wieku Koło wydaje również czasopismo dla przewodników „Maćkowa Perć”, w którym priorytetową tematyką jest przewodnictwo tatrzańskie i szeroko rozumiana historia regionu. Redaktorem naczelnym półrocznika jest Jan Jabłoński.

Historię Koła Przewodników Tatrzańskich im. Macieja Sieczki przez 67 lat tworzyło 206 przewodników tatrzańskich, z których 62 wędruje na Niebieskiej Grani. W Kole było 24 instruktorów przewodnictwa, 14 otrzymało godność Honorowego Członka, 11 godność Członka Zasłużonego i 2 godność Honorowego Prezesa. W tym okresie Koło miało 12 prezesów, ostatni z nich Szymon Michlowicz pełni swą funkcję od roku 2017. 

Aktualnie Koło zrzesza 87 przewodniczek i przewodników. 

Koło jest członkiem Centrum Przewodnictwa Tatrzańskiego.

Prezesami Koła Przewodników Tatrzańskich im. Macieja Sieczki byli: 

Zbigniew Machalica 1954 – 1956 

Wiesław Sanecki 1956 – 1962 

Jan Borucki 1962 – 1966 

Jerzy Niewodniczański 1966 – 1969 

Stanisław Kuśmierczyk 1969 – 1971 

Adam Barwiński 1971 – 1973 

Zbigniew Machalica 1973 – 1975 

Józef Szlachetka 1975 – 1978 

Adam Balon 1978 – 1989 

Marian Ferster (p. o.) 1989 – 1991 

Marian Ferster 1991 – 2005 

Janusz Konieczniak 2005 – 2013

Artur Mida 2013 – 2017

Szymon Michlowicz 2017 – nadal 

Wykaz Członków Honorowych Koła Przewodników Tatrzańskim im. Macieja Sieczki: 

1. Zofia Radwańska-Paryska 
2. Witold Henryk Paryski 
3. Jan Gąsienica Tomków 
4. Kazimierz Dziób 
5. Jan Krupski 
6. Edward Moskała 
7. Tadeusz Gąsienica-Giewont 
8. Adam Marasek 
9. Apoloniusz Rajwa 
10. Józef Węgrzyniak o. Leonard
11. Władysław Cywiński
12. Krzysztof Kulesza
13. Paweł Skawiński
14. Jerzy Kapłon

Opracowali Janusz Konieczniak i Szymon Michlowicz